وقتی درباره آبیاری صحبت میشود، منظور آب دادن به گیاهان زراعی و زینتی است. اگر آبیاری به خوبی انجام نشود، گیاهان نیز به مرور از روی زمین می روند و دیگر غذایی برای خوردن پیدا نخواهد شد. آبیاری در دنیای کنونی علمی پیشرفته است که با توجه به منابع محدود باید آبیاری مهندسی شده و دقیق باشد. لوله پلی اتیلن هم کاربردهای زیادی در آبیاری و آبرسانی و کشاورزی دارد. آب دادن به گیاهان زراعی و زینتی است، آبیاری در دنیای کنونی علمی پیشرفته است که با توجه به منابع محدود باید آبیاری مهندسی شده و دقیق باشد.
تاریخچه آبیاری چیست
آبیاری از دیرباز و در دوران باستان طبق روشهای محاسبه شده انجام میشده است و از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و تمدنهای انسانی همیشه در کنار منابع آبی شکل میگرفته است که این منابع امکان آبیاری گیاهان را امکانپذیر میکرده است.
آبیاری به معنای واقعی کلمه پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاهان و تولید محصول است. نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم جهان از همین زمینهای آبی بدست می‌آید و این نشان دهنده اهمیت آبیاری است.
درباره آبیاری و مشکلات گذشته
آبیاری به روشهای سنتی امروز دیگر پاسخگوی زمینهای بزرگ تحت کشت نمی‌باشد و به دلیل منابع محدود آبهای در دست روشهای نوین آبیاری توسعه یافت. با پیشرفت تکنولوژی و سیستمهای آبیاری نیز دستخوش تغییرات عظیمی گشته است و در این بره از زمان روشهای نوین آبیاری را تحت نام آبیاری تحت فشار مینامیم. آبیاری تحت فشار از این رو تحت فشار نامیده میشود که یک پمپ با فشار آب را به داخل لوله‌ها پمپ میکند و بنا بر طراحی و نوع سیستم در زمین جاری میشود.
آبیاری تحت فشار بیشتر به آبیاری قطره‌ای , آبیاری بارانی و آبیاری زیر سطحی تقسیم بندی میشود که هر کدام از این روشهای آبیاری بنا بر نوع محصول و کیفیت زمین تحت پوشش خود تجهیزات و طراحی منحصر بفرد خود را دارند.
عوامل موثر درباره آبیاری و روشهای مختلف
- بافت خاک
- آماده کردن زمین
- اندازه مزارع
- شوری خاک
- زهکشی
- آب قابل دسترس
- کیفیت آب
- گیاهان الگوی کشت
- انرژی قابل دسترس
- تناوب زراعی و عملیات زراعی
- کیفیت و میزان محصولات
- وضعیت آب و هوایی
- هزینه آب
روش مناسب درباره آبیاری
آبیاری مناسب و استفاده از روشهای نوین آبیاری کلید صرفه جویی در مصرف آب است , آب مایه حیات و محرک اصلی فعالیتهای کشاورزی است.آبیاری مناسب استفاده از مقادیر کنترل شده آب جهت گیاهان در فواصل مشخص است, از اهمیت آبیاری هرچه گفته شود کم است، آبیاری به رشد محصولات کمک میکند , مناظر را حفظ میکند و خاک را در مناطق خشک و در دوره‌هایی که میزان بارندگی کمتر از میانگین است آبیاری میکند.
وقتی درباره آبیاری صحبت می‌کنیم باید به نیاز درختان و محصولات مختلف دقت کنیم. اگر روشی که برای آن‌ها استفاده می‌کنیم مناسب نباشد، آبیاری کمکی به آن نمی‌کند.
درباره آبیاری نوین
آبیاری نوین به ترویج استفاده از آبیاری تحت فشار کمک میکند و روش آبیاری سطحی را منسوخ شده و اشتباه میداند , آبیاری سطحی به دلایلی زیادی منابع ارزشمند آب را به هدر میدهد و هیچگونه کنترلی بر چگونگی مصرف آب وجود ندارد.
در آﺑﯿﺎری ﺳﻨﺘﯽ ﭼﻮن ﻧﻤﯽﺗﻮان آب را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد، آب زﯾﺎدی ﺑﻪ ﻫﺪر ﻣﯽرود. در اﯾﻦ روش ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﮐﻪ آب از ﯾﮏ ﻃﺮف وارد و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد، ﺧﺎکﻫﺎی زراﻋﯽ ﺳﻄﺤﯽ را ﻣﯽﺷﻮﯾﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﯽﺑﺮد. در آﺑﯿﺎری ﺳﻨﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﺑﺘﺪا زﻣﯿﻦ را ﺻﺎف ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻫﺰﯾﻨﻪ زﯾﺎدی دارد.
درباره آبیاری سنتی
موضوعی که درباره آﺑﯿﺎری ﺳﻨﺘﯽ مطرح است، مشکل ناهمواری آبیاری است. آبیاری سنتی باعث می‌شد که اﺑﺘﺪای زﻣﯿﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﻧﺘﻬﺎی آن آبیاری شود. دراﯾﻦ روش اﺗﻼف آب ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ. خورشید باعث می‌شد که آبهای ریخته شده به سرعت خشک شوند. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص اﻗﻠﯿﻤﯽ ﮐﺸﻮر ایران و ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺑﻮدن اﻣﮑﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﯾﺪ آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی و ﺿﺮورت اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪات ﮐﺸﺎورزی از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﺤﺪود، اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼﺮف آب ﮐﺸﺎورزی از ﺿﺮورﯾﺎت ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی اﺳﺖ.
آﺑﯿﺎری از روزﮔﺎران ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ روشﻫﺎی ﺳﺎده اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﺪ. اﻣﺎ اﻣﺮوزه روشﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﺮای آﺑﯿﺎری ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ روشﻫﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر درﺳﺖ و در ﺟﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺸﺎورزی ﮐﻤﮏ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد. در آﺑﯿﺎري ﺑﺎﯾﺪ از روشﻫﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻢ در ﻣﺼﺮف آب ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ ﺷﻮد و ﻫﻢ از ﺷﺴﺘﻪﺷﺪن و ﺧﺴﺎرت‌زدن ﺑﻪ ﺧﺎك ﮐﺸﺎورزی ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ.
ﺑﺮای ﺟﺒﺮان ﮐﻢ آﺑﯽ در ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ و ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه آب در اﯾﺮان، ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻟﮕﻮی ﮐﺸﺖ، ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺎزده آﺑﯿﺎری و اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه‌وری ﺿﺮوری اﺳت.
ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات در زمینه روشهای نوین آبیاری
- برﮔﺰاری ﮐﻼسﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزی در ﺟﻬﺖ آﻣﻮزش اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﮐﺸﺎورزی ﺗﺨﺼﺼﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ﻣﺼﺮف آب ﺗﺎ داﻧﺴﺘﻨﯽﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روشﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ آﺑﯿﺎری را ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزان ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﻨﻨﺪ.
- ﻣﺸﻮرت ﮐﺸﺎورزان ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع راه اﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺑﯿﺎری ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ
- ﻫﻤﮑﺎری ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورز ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺸﺎورزان از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮار و راه اﻧﺪازی روشﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ آﺑﯿﺎری
- ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻗﻮاﻧﯿﻦ وﻣﻘﺮرات ﺳﻨﮕﯿﻦ و دﺳﺖ و ﭘﺎﮔﯿﺮ اداری ﺑﺮای ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺸﺎورزان در ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از روشهای نوین آبیاری